Działając w poczuciu społecznego obowiązku, jako naukowcy realizujący projekt „Nauka na rzecz efektywnego wejścia na rynek pracy wykształconych autystów” zwróciliśmy się do zróżnicowanej grupy odbiorców, kierując ich uwagę na uzyskany przez nas dorobek naukowy. Uważamy, że w obliczu skali populacyjnego wzrostu autyzmu z jednej strony, a także postępującego rozwoju standardu dostępności edukacji i szkolnictwa wyższego (dla osób w spektrum autyzmu) potrzebą chwili stało się udoskonalenie nieadekwatnej (na tym tle) sytuacji na rynku pracy. Podjęte przez nas badania, superwizja szkolenia asystentów wykształconych osób w spektrum autyzmu, a także szeroki ogląd praktyki wsparty konsultowaniem znawców przedmiotowej problematyki pozwoliły nam wypracować komplet rekomendacji, skierowanych kolejno do:
- wykształconych i kształcących się osób w spektrum autyzmu,
- pracodawców i ich zrzeszeń,
- współpracowników w miejscu pracy,
- instytucji rynku pracy,
- organów państwa,
- podmiotów edukacji i szkolnictwa wyższego,
- organów międzynarodowych,
- mediów.
Poszczególne zestawy rekomendacji zostały ujęte możliwie syntetycznie (staraliśmy się konstruować ujęcia pojemne treściowo, a zarazem zrozumiałe, aby zmaksymalizować ich percepcję odbiorczą), w sposób możliwie spójny (pomiędzy nimi zachodzi zależność treściowa tego rodzaju, że dotyczą one tych samych kwestii/problemów, choć ujmowanych odpowiednio, adekwatnie do danej grupy odbiorców. Zależy nam bowiem na tym, aby rekomendacje dotarły jednocześnie do możliwie wszystkich przedmiotowo zainteresowanych/ zaangażowanych/ kompetentnych podmiotów.
- Uczestniczcie w szkoleniach zawodowych i opiniujcie ich treść oraz realizację w ramach monitoringu/ankiet itd.
- Zgłaszajcie zapotrzebowanie na mentoring i wsparcie (mentora lub osoby wspierającej dla pracownika/studenta/ucznia w spektrum autyzmu) w rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie ze stresem
- Zgłaszajcie zapotrzebowanie na jasne instrukcje i oczekiwania (precyzyjne, szczegółowe opisy obowiązków i zadań, stosowanie list kontrolnych i wizualnych harmonogramów, unikanie niejasnych lub metaforycznych instrukcji)
- Zgłaszajcie zapotrzebowanie i sugestie odnośnie do dostosowania środowiska pracy (np.: ograniczenie hałasu, jasnego oświetlenia i innych bodźców sensorycznych, zapewnienie cichych przestrzeni do pracy lub pokoi wyciszonych, wykorzystanie wizualnych wskazówek i instrukcji, elastyczne aranżacje przestrzeni biurowej)
- Zwracajcie się o/proponujcie pracodawcom elastyczne formy zatrudnienia (możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej, elastyczne godziny pracy lub skrócony wymiar czasu pracy, praca na część etatu lub na zlecenie)
- Nawet, jeśli nie odczuwaliście dotąd bezpośredniej potrzeby asystencji osobistej, możecie w istocie mieć tu potrzebę nieuświadomioną (skoro nie macie/nie mieliście asystenta – nie wiecie, co moglibyście przez to zyskać). Asystencja może zapewnić Wam nie tylko lepsze warunki, ale nade wszystko otworzyć szanse na rozwój/awans/mobilność.
- Starajcie się w trakcie kształcenia uczestniczyć w programach stażowych i praktykach zawodowych, preferując/zgłaszając/sugerując organizatorom współpracę z organizacjami wspierającymi osoby w spektrum, mentoring i wsparcie podczas stażu lub praktyki, możliwość zatrudnienia po zakończeniu programu
- Starajcie się uczestniczyć w konsultacjach społecznych i badaniach ankietowych/statystycznych, a także włączajcie się w dozwolonym zakresie w kształtowanie dotyczącego was ustawodawstwa i polityk publicznych, tworzeniu strategii i opartych o nie programów rozwoju (na szczeblu krajowym i regionalnym (w aspekcie ujmowania tam różnych form i zakresów wsparcia zatrudnienia i kształcenia osób w spektrum autyzmu).
- Starajcie się wspierać konstruktywnie działania pracodawców, instytucji rynku pracy, zaangażowanych tematycznie organizacji pozarządowych, naukowców, mediów dedykowane pracownikom w spektrum autyzmu (wiedzą, radą, wizerunkiem, autorytetem)
- Organizujcie i lub włączajcie się w szkolenia/warsztaty dla pracowników i kadry zarządzającej z zakresu m.in.: podstawowej edukacji na temat autyzmu i neuroróżnorodności, komunikacji i interakcji z osobami w spektrum autyzmu, tworzenia przyjaznego, inkluzywnego środowiska pracy
- Zadbajcie o obsługę osób w spektrum autyzmu w pierwszej kolejności lub poprzez umówienie na konkretną godzinę. W każdym podmiocie powinny być prowadzone procedury/regulaminy świadczonych usług oraz rozpatrywania żądań o zapewnienie dostępności.
- Starajcie się tak dostosować Wasze środowisko pracy, aby były zapewnione osobom w spektrum autyzmu, m.in.: ograniczenie hałasu (np. słuchawki wyciszające), jasnego oświetlenia (najlepiej jak najwięcej światła dziennego) i innych bodźców sensorycznych (stonowany wystrój wnętrz, usunięcie uciążliwych lub intensywnych zapachów), ciche przestrzenie do pracy lub pokoje wyciszone, wizualne wskazówki i instrukcje, elastyczne aranżacje przestrzeni biurowej
- Starajcie się zapewnić zatrudnionym/szkolonym/realizującym praktyki osobom w spektrum autyzmu mentoring i wsparcie poprzez np.: przydzielenie mentora lub osoby wspierającej pracownika w spektrum autyzmu, regularne spotkania i feedback odnośnie do wykonywanych zadań, pomoc w rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie ze stresem
- Poczynając od rozmowy kwalifikacyjnej, poprzez wszelkie etapy zatrudnienia – formułujcie wobec zatrudnionych/szkolonych/realizujących praktyki osób w spektrum autyzmu jasne instrukcje i oczekiwania (ta praktyka ma walor uniwersalny i na pewno warta jest wdrażania powszechnie, niezależnie od obecności osób w spektrum autyzmu): precyzyjne, szczegółowe opisy obowiązków i zadań, wykorzystanie list kontrolnych i wizualnych harmonogramów, unikając niejasnych lub metaforycznych instrukcji (np. regulaminy/umowy powinny być przygotowane z możliwością udostępnienia do wcześniejszego zapoznania się z nimi).
- Bądźcie otwarci na elastyczne formy zatrudnienia, m.in.: możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej, zmienne godziny pracy lub skrócony wymiar czasu pracy, angaż na część etatu lub w oparciu o umowę zlecenia, samozatrudnienie (i/lub uprzednie wsparcie w zakładaniu własnej działalności gospodarczej), a także life-balans i spersonalizowane dopasowanie (kwalifikacje, zdolności do pracy, perspektywę życiową)
- Oferujcie programy stażowe i praktyki zawodowe otwarte na osoby w spektrum autyzmu, wykorzystując/oferując m.in.: współpracę z organizacjami wspierającymi osoby w spektrum autyzmu, mentoring i wsparcie podczas stażu lub praktyki, możliwość zatrudnienia po zakończeniu programu
- Starajcie się uczestniczyć w konsultacjach społecznych i badaniach rynkowych/naukowych (ankietowych/statystycznych), a także włączajcie się w dozwolonym zakresie w kształtowanie dotyczącego Was ustawodawstwa i polityk publicznych, tworzeniu strategii (w tym kompleksowych strategii zatrudnienia) i opartych o nie programów rozwoju (na szczeblu krajowym i regionalnym (w aspekcie ujmowania tam różnych form i zakresów wsparcia zatrudnienia i kształcenia osób w spektrum autyzmu)
- Starajcie się wspierać konstruktywnie działania związków pracodawców, instytucji rynku pracy, zaangażowanych tematycznie organizacji pozarządowych, naukowców, mediów dedykowane włączeniu i funkcjonowaniu osób w spektrum autyzmu do rynku pracy (wiedzą, radą, wizerunkiem, autorytetem, finansowo)
- Zabiegajcie w ramach rynku pracy o m.in.: doradztwo i konsultacje w zakresie zatrudniania osób w spektrum autyzmu, szkolenia dla kadry zarządzającej i działów HR, pomoc w opracowywaniu strategii inkluzji i różnorodności
- Dzielcie się z instytucjami runku pracy, naukowcami, innymi pracodawcami/ zrzeszeniami pracodawców, mediami itd. dobrymi praktykami w zakresie skutecznych metod rekrutacji, szkolenia i utrzymania pracowników w spektrum autyzmu, a także kreowania integracyjnego i dostępnego środowiska pracy dla osób w spektrum autyzmu
- Włączajcie się w szkolenia/warsztaty dla pracowników i kadry zarządzającej z zakresu m.in.: podstawowej edukacji na temat autyzmu i neuroróżnorodności, komunikacji i interakcji z osobami w spektrum autyzmu, tworzenia przyjaznego, inkluzywnego środowiska pracy
- Obsługa osób w spektrum autyzmu powinna odbywać się w pierwszej kolejności lub umówienie na konkretną godzinę. W każdym podmiocie powinny być prowadzone procedury/regulaminy świadczonych usług oraz rozpatrywania żądań o zapewnienie dostępności.
- Starajcie się życzliwie akceptować dostosowania Waszego środowisko pracy do potrzeb osób w spektrum autyzmu, m.in.: ograniczenie hałasu (np. słuchawki wyciszające), jasnego oświetlenia (najlepiej jak najwięcej światła dziennego) i innych bodźców sensorycznych (stonowany wystrój wnętrz, usunięcie uciążliwych lub intensywnych zapachów), ciche przestrzenie do pracy lub pokoje wyciszone, wizualne wskazówki i instrukcje, elastyczne aranżacje przestrzeni biurowej
- Rozważcie i jeśli czujecie się na siłach (np. wskutek odbytych szkoleń, albo nabytych doświadczeń) podejmujcie się mentoringu i wsparcia współpracownika/stażysty/praktykanta w spektrum autyzmu, zwłaszcza poprzez regularne spotkania i feedback dotyczący wykonywanych przez tą osobę zadań, a także pomoc w rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie ze stresem
- Formułujcie wobec współpracowników/stażystów/praktykantów w spektrum autyzmu jasne instrukcje i oczekiwania (ta praktyka ma walor uniwersalny i na pewno warta jest wdrażania powszechnie, niezależnie od obecności osób w spektrum autyzmu), precyzyjne, szczegółowe opisy obowiązków i zadań, wykorzystanie list kontrolnych i wizualnych harmonogramów, unikając niejasnych lub metaforycznych instrukcji (np. regulaminy/umowy powinny być przygotowane z możliwością udostępnienia do wcześniejszego zapoznania się z nimi)
- Starajcie się życzliwie akceptować pozytywną dyskryminację współpracowników w spektrum autyzmu, zwłaszcza poprzez elastyczne formy zatrudnienia, m.in.: możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej, zmienne godziny pracy lub skrócony wymiar czasu pracy, angaż na część etatu lub w oparciu o umowę zlecenia, samozatrudnienie (i/lub uprzednie wsparcie w zakładaniu własnej działalności gospodarczej tych osób)
- Starajcie się uczestniczyć w konsultacjach społecznych i badaniach rynkowych/naukowych (ankietowych/statystycznych), a także włączajcie się w dozwolonym zakresie w kształtowanie odnośnego ustawodawstwa i polityk publicznych, tworzeniu strategii (w tym kompleksowych strategii zatrudnienia) i opartych o nie programów rozwoju (na szczeblu krajowym i regionalnym) w aspekcie ujmowania tam różnych form i zakresów wsparcia zatrudnienia i kształcenia osób w spektrum autyzmu
- Dzielcie się z pracodawcą, ale też z instytucjami runku pracy, naukowcami, mediami itd. dobrymi praktykami w zakresie skutecznych metod zawodowej współpracy z osobami w spektrum autyzmu, a także kreowania integracyjnego i dostępnego środowiska pracy dla osób w spektrum autyzmu
- Organizujcie i lub włączajcie się w organizowane na szczeblu rządowym i/lub pozarządowym (ale też na poziomie międzynarodowym) szkolenia/warsztaty dla pracowników i kadry zarządzającej na podległym Waszej właściwości rynku pracy z zakresu m.in.: podstawowej edukacji na temat autyzmu i neuroróżnrodności, komunikacji i interakcji z osobami w spektrum autyzmu, tworzenia przyjaznego, inkluzywnego środowiska pracy
- Zadbajcie o obsługę osób w spektrum autyzmu w pierwszej kolejności lub poprzez umówienie na konkretną godzinę. W każdym podmiocie powinny być prowadzone procedury/regulaminy świadczonych usług oraz rozpatrywania żądań o zapewnienie dostępności.
- Starajcie się tak dostosować wzorcowo Wasze środowisko pracy, aby przynajmniej w głównej siedzibie Państwa instytucji były zapewnione osobom w spektrum autyzmu, m.in.: ograniczenie hałasu (np. słuchawki wyciszające), jasnego oświetlenia (najlepiej jak najwięcej światła dziennego) i innych bodźców sensorycznych (stonowany wystrój wnętrz, usunięcie uciążliwych lub intensywnych zapachów), ciche przestrzenie do pracy lub pokoje wyciszone, wizualne wskazówki i instrukcje, elastyczne aranżacje przestrzeni biurowej
- Starajcie się zapewnić uczestniczącym w podległym Waszej właściwości rynku pracy osobom w spektrum autyzmu mentoring i wsparcie poprzez np.: skomunikowanie z mentorem lub osobą wspierającą pracownika w spektrum autyzmu, regularne spotkania i feedback odnośnie do wykonywanych zadań, pomoc w rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie ze stresem
- Mając na uwadze niedyskryminację zatrudnionych/szkolonych/realizujących praktyki osób w spektrum autyzmu starajcie się Państwo tworzyć wzorcowo jasne informacje (ta praktyka ma walor uniwersalny i na pewno warta jest wdrażania powszechnie, niezależnie od obecności osób w spektrum autyzmu), promując jednocześnie na poziomie pracodawców precyzyjne, szczegółowe opisy obowiązków i zadań, wykorzystanie list kontrolnych i wizualnych harmonogramów, unikając niejasnych lub metaforycznych instrukcji (np. regulaminy/umowy powinny być przygotowane z możliwością udostępnienia do wcześniejszego zapoznania się z nimi)
- Promujcie Państwo elastyczne formy zatrudnienia, m.in.: możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej, zmienne godziny pracy lub skrócony wymiar czasu pracy, angaż na część etatu lub w oparciu o umowę zlecenia, samozatrudnienie (i/lub uprzednie wsparcie w zakładaniu własnej działalności gospodarczej), a także zatrudnienie wspomagane ułatwiające proces przygotowujący do wykonywania pracy przez osoby z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy
- Upowszechniajcie informacje o działalności Ośrodków Wsparcia i Testów oraz znaczenia i wdrożenia narzędzi alternatywnych i wspomagających komunikację które mogą pozwolić skuteczniej aktywizować osoby z niepełnosprawnościami, w tym z autyzmem, na rynku pracy
- Inspirujcie, inwentaryzujcie i oferujcie Państwo programy stażowe oraz praktyki zawodowe otwarte na osoby w spektrum autyzmu, promując przy tym m.in.: współpracę z organizacjami wspierającymi osoby w spektrum autyzmu, mentoring i wsparcie podczas stażu lub praktyki, możliwość zatrudnienia po zakończeniu programu
- Starajcie się promować, organizować i uczestniczyć w konsultacjach społecznych i badaniach rynkowych/naukowych (ankietowych/statystycznych), a także włączajcie się w dozwolonym zakresie w kształtowanie odnośnego ustawodawstwa i polityk publicznych, tworzenie strategii (w tym kompleksowych strategii zatrudnienia) i opartych o nie programów rozwoju (na szczeblu krajowym i regionalnym) w aspekcie ujmowania tam różnych form i zakresów wsparcia zatrudnienia i kształcenia osób w spektrum autyzmu
- Starajcie się wspierać konstruktywnie działania związków pracodawców, zaangażowanych tematycznie organizacji pozarządowych, naukowców, mediów dedykowane włączeniu i funkcjonowaniu osób w spektrum autyzmu do rynku pracy (organizacyjnie, wiedzą, radą, wizerunkiem, autorytetem, finansowo)
- Dzielcie się z instytucjami krajowymi i międzynarodowymi, naukowcami, pracodawcami/ zrzeszeniami pracodawców, mediami itd. dobrymi praktykami w zakresie skutecznych metod rekrutacji, szkolenia i utrzymania pracowników w spektrum autyzmu, a także kreowania integracyjnego i dostępnego środowiska pracy dla osób w spektrum autyzmu
- Uruchomienie procesu legislacyjnego zabezpieczającego w polskich przepisach prawa zwłaszcza: kwoty zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami, w tym – osób w spektrum autyzmu, ulgi podatkowe i zachęty dla pracodawców zatrudniających osoby w spektrum autyzmu, równolegle – przepisy zakazujące dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na niepełnosprawność. Przepisy dedykowane osobom w spektrum autyzmu mogą być czasowe, by poprzez okresową pozytywną dyskryminację zredukować deficyt, a następnie ochrona mogłaby funkcjonować na zasadach ogólnych, w każdym czasie uwzględniając ramy konstytucyjne i prawnomiędzynarodowe wiążące Polskę (w tym prawo unijne).
- Przegląd obowiązujących przepisów prawnych dotyczących funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy pod kątem adekwatności wobec autystów i wykluczenia tzw. „wtórnej dyskryminacji” i analogiczne ukierunkowanie aktualnie procedowanych odnośnych projektów legislacyjnych
- Wprowadzenie w ramach polityk publicznych (społecznej, rozwoju, zatrudnienia, edukacji, szkolnictwa wyższego itd.) zwłaszcza: dotacje na dostosowanie miejsc pracy, w tym zakup sprzętu pomocniczego dla zatrudnianych osób w spektrum autyzmu, czasowe wsparcie finansowe dla pracodawców (zwłaszcza w początkowym okresie zatrudnienia) osób w spektrum autyzmu, promowania elastycznych form zatrudnienia (głównie poprzez: zachęty i wsparcie dla pracy zdalnej, hybrydowej i samozatrudnienia, ułatwianie elastycznych godzin pracy lub skróconego wymiaru czasu pracy – na część etatu lub na zlecenie, ułatwienia w zakładaniu własnej działalności gospodarczej, programy mentoringu dla przedsiębiorców będących osobami w spektrum autyzmu), uruchamianie programów stażowych i praktyk zawodowych dla osób w spektrum autyzmu ku ułatwieniu im wejścia na rynek pracy
- Uruchomienie programu wsparcia dla pracodawców obejmującego zwłaszcza: doradztwo i konsultacje w zakresie zatrudniania osób w spektrum autyzmu, tematyczne szkolenia dla kadry zarządzającej i działów HR, pomoc w opracowywaniu strategii inkluzji i różnorodności, szkolenia zawodowe i przygotowanie do pracy (m.in. poprzez programy szkoleniowe dostosowane do potrzeb osób w spektrum autyzmu, warsztaty umiejętności społecznych i komunikacyjnych, symulacje środowiska pracy i praktyki zawodowe), przygotowanie do mentoringu i wsparcia zatrudnianych/stażujących/szkolących się osób w spektrum autyzmu (obejmujących zwłaszcza zagadnienia: przydzielenia mentora lub osoby wspierającej dla pracownika w spektrum autyzmu, organizacji regularnych spotkań i feedback’u dotyczącego wykonywanych zadań, udzielania pomocy w rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie ze stresem)
- Podjęcie działań informacyjno-edukacyjnych, w tym zwłaszcza: ogólnokrajowych kampanii zwiększających świadomość na temat autyzmu, programów edukacyjnych w szkołach, na uczelniach, w zakładach pracy, współpracy z mediami w celu promowania pozytywnych postaw wobec autyzmu i osób w spektrum autyzmu
- Podjęcie partnerskiej współpracy z organizacjami pozarządowymi wspierającymi kształcenie i akces osób w spektrum autyzmu do rynku pracy (partnerstwo publiczno-społeczne), w tym: partnerstwa z grupami wsparcia dla osób w spektrum autyzmu, konsultacje przy opracowywaniu programów zatrudnienia osób w spektrum autyzmu, wspólne inicjatywy promujące zatrudnienie osób w spektrum autyzmu
- Prowadzenie stałego monitoringu i ewaluacji problematyki akcesu i funkcjonowania wykształconych osób w spektrum autyzmu na rynku pracy obejmującego m.in.: regularne badania i analizy skuteczności odnośnych programów zatrudnienia, zbieranie danych i tworzenie statystyk dotyczących zatrudnienia osób w spektrum autyzmu, działania naprawcze i/lub dostosowawcze oparte na wynikach ewaluacji
- Opracowanie standardów techniczno-urbanistycznych dostosowania środowiska pracy do potrzeb osób w spektrum autyzmu, obejmujących zwłaszcza: ograniczenie hałasu, jasnego oświetlenia i innych bodźców sensorycznych, zapewnienie cichych przestrzeni do pracy lub pokoi wyciszonych, wykorzystanie wizualnych wskazówek i instrukcji, elastyczne aranżacje przestrzeni biurowej
- Zamawianie i finansowanie badań nad skutecznymi metodami rekrutacji, szkolenia i utrzymania wykształconych pracowników w spektrum autyzmu (ze zróżnicowaniem branżowym, terytorialnym, wiekowym itd.), włączanie zaangażowanych przedmiotowo naukowców, organizacji pozarządowych, pracodawców i ich zrzeszeń w opracowanie kompleksowych strategii zatrudnienia wykształconych osób w spektrum autyzmu, a także wdrażanie tak wypracowanych rozwiązań (opartych na dowodach naukowych), na rzecz coraz bardziej integracyjnego i dostępnego dla osób w spektrum autyzmu środowiska pracy
- Organizujcie Państwo i/lub włączajcie się w szkolenia/warsztaty dla pracowników i kadry zarządzającej z zakresu m.in.: podstawowej edukacji na temat autyzmu i neuroróżnorodności, komunikacji i interakcji z osobami w spektrum autyzmu, tworzenia przyjaznego, inkluzywnego środowiska pracy
- Doskonalcie Państwo standardy techniczno-urbanistyczne środowiska pracy pod kątem dostosowania do potrzeb osób w spektrum autyzmu, obejmującego zwłaszcza: ograniczenie hałasu (np. słuchawki wyciszające), jasnego oświetlenia (najlepiej jak najwięcej światła dziennego) i innych bodźców sensorycznych (stonowany wystrój wnętrz, usunięcie uciążliwych lub intensywnych zapachów), ciche przestrzenie do pracy lub pokoje wyciszone, wizualne wskazówki i instrukcje, elastyczne aranżacje przestrzeni biurowej
- Starajcie się Państwo zapewnić zatrudnionym/szkolonym/realizującym praktyki osobom w spektrum autyzmu mentoring i wsparcie poprzez np.: przydzielenie mentora lub osoby wspierającej pracownika w spektrum autyzmu, regularne spotkania i feedback odnośnie do wykonywanych zadań, pomoc w rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie ze stresem
- Wspierajcie Państwo osoby, które są mentorami i podejmują się współpracy z zatrudnionymi w spektrum autyzmu, stwarzając im możliwości superwizowania pracy, tak aby mogli jeszcze efektywniej wspierać i pomagać osobom w spektrum autyzmu. Taki obszar wsparcia stworzy możliwości bezpiecznego funkcjonowania w relacji z osobami w spektrum autyzmu. Superwizje pomogą tym ostatnim lepiej zrozumieć swoje ograniczenia. co przełoży się na lepsze rozumienie świata osób w spektrum autyzmu
- Formułujcie Państwo wobec zatrudnionych/szkolonych/realizujących praktyki osób w spektrum autyzmu jasne instrukcje i oczekiwania (ta praktyka ma walor uniwersalny i na pewno warta jest wdrażania powszechnie, niezależnie od obecności osób w spektrum autyzmu): precyzyjne, szczegółowe opisy obowiązków i zadań, wykorzystanie list kontrolnych i wizualnych harmonogramów, unikając niejasnych lub metaforycznych instrukcji
- Bądźcie Państwo otwarci na elastyczne formy zatrudnienia, m.in.: możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej, zmienne godziny pracy lub skrócony wymiar czasu pracy, angaż na część etatu lub w oparciu o umowę zlecenia, samozatrudnienie (i/lub uprzednie wsparcie w zakładaniu własnej działalności gospodarczej)
- Oferujcie Państwo programy stażowe i praktyki zawodowe otwarte na osoby w spektrum autyzmu, wykorzystując/oferując m.in.: współpracę z organizacjami wspierającymi osoby w spektrum autyzmu, mentoring i wsparcie podczas stażu lub praktyki, możliwość zatrudnienia po zakończeniu programu
- Zabiegajcie Państwo w ramach rynku pracy o m.in.: doradztwo i konsultacje w zakresie zatrudniania osób w spektrum autyzmu, szkolenia dla kadry zarządzającej i działów HR, pomoc w opracowywaniu strategii inkluzji i różnorodności
- Starajcie się Państwo uczestniczyć w konsultacjach społecznych i badaniach rynkowych/naukowych (ankietowych/statystycznych), a także włączajcie się w kompetencyjnym zakresie w kształtowanie dotyczącego Państwa ustawodawstwa i polityk publicznych, tworzeniu strategii (w tym kompleksowych strategii zatrudnienia) i opartych o nie programów rozwoju (na szczeblu krajowym i regionalnym (w aspekcie ujmowania tam różnych form i zakresów wsparcia zatrudnienia i kształcenia osób w spektrum autyzmu)
- Starajcie się Państwo wspierać konstruktywnie działania związków pracodawców, instytucji rynku pracy, zaangażowanych tematycznie organizacji pozarządowych, naukowców, mediów dedykowane włączeniu i funkcjonowaniu osób w spektrum autyzmu do rynku pracy
- Podejmujcie Państwo partnerską współpracę z organizacjami pozarządowymi wspierającymi kształcenie i akces osób w spektrum autyzmu do rynku pracy (partnerstwo publiczno-społeczne), w tym: partnerstwa z grupami wsparcia dla osób w spektrum autyzmu, konsultacje przy opracowywaniu programów zatrudnienia osób w spektrum autyzmu, wspólne inicjatywy promujące zatrudnienie osób w spektrum autyzmu
- Dzielcie się Państwo z instytucjami runku pracy, naukowcami, innymi pracodawcami/ zrzeszeniami pracodawców, mediami itd. dobrymi praktykami w zakresie skutecznych metod rekrutacji, szkolenia i utrzymania pracowników w spektrum autyzmu, a także kreowania integracyjnego i dostępnego środowiska pracy dla osób w spektrum autyzmu
- Podejmujcie Państwo działania informacyjno-edukacyjne, w tym zwłaszcza: kampanie zwiększające świadomość na temat autyzmu, programy edukacyjne na uczelniach, w zakładach pracy, współpracę z mediami w celu promowania pozytywnych postaw wobec autyzmu i osób w spektrum autyzmu
- Starajcie się Państwo prowadzić/wspierać naukowy monitoring i ewaluację problematyki akcesu i funkcjonowania wykształconych osób w spektrum autyzmu na rynku pracy obejmujące m.in.: regularne badania i analizy skuteczności odnośnych programów zatrudnienia, zbieranie danych i tworzenie statystyk dotyczących zatrudnienia osób w spektrum autyzmu, propozycje działań naprawczych i/lub dostosowawczych opartych na wynikach ewaluacji
- Wspierajcie Państwo prowadzenie badań nad skutecznymi metodami rekrutacji, szkolenia i utrzymania wykształconych pracowników w spektrum autyzmu (ze zróżnicowaniem branżowym, terytorialnym, wiekowym itd.), w tym – personalnie/motywacyjnie – zaangażowanych przedmiotowo naukowców, a także działania organizacji pozarządowych, pracodawców i ich zrzeszeń zmierzających do opracowania kompleksowych strategii zatrudnienia wykształconych osób w spektrum autyzmu, a także wdrażania wypracowanych wspólnie rozwiązań (opartych na dowodach naukowych), na rzecz coraz bardziej integracyjnego i dostępnego dla osób w spektrum autyzmu środowiska pracy
- Uruchomienie procesu legislacyjnego zabezpieczającego w międzynarodowych/unijnych przepisach prawa zwłaszcza: kwoty zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami, w tym – osób w spektrum autyzmu, ulgi podatkowe i zachęty dla pracodawców zatrudniających osoby w spektrum autyzmu, równolegle – przepisy zakazujące dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na niepełnosprawność. W ramach tworzonego /obsługiwanego prawa warto dokonać z jednej strony przeglądu weryfikującego stan prawny w zakresie zabezpieczenie prawa osób w spektrum autyzmu na rynku pracy, a z drugiej strony podjąć działania prawotwórcze w kierunku dedykowanej regulacji prawnej. Przepisy dedykowane osobom w spektrum autyzmu mogą być czasowe, by poprzez okresową pozytywną dyskryminację zredukować deficyt, a następnie ochrona mogłaby funkcjonować na zasadach ogólnych. W miarę możliwości docelowym rozwiązaniem powinna być tu regulacja prawnie wiążąca, zaś wstępem może być dokument o charakterze soft law.
- Propagowanie w ramach polityk międzynarodowych/unijnych (społecznej, rozwoju, zatrudnienia, nauki itd.) zwłaszcza: dotacji na dostosowanie miejsc pracy, w tym zakup sprzętu pomocniczego dla zatrudnianych osób w spektrum autyzmu, czasowego wsparcia finansowego dla pracodawców (zwłaszcza w początkowym okresie zatrudnienia) osób w spektrum autyzmu, promowania elastycznych form zatrudnienia (głównie poprzez: zachęty i wsparcie dla pracy zdalnej, hybrydowej i samozatrudnienia, ułatwianie elastycznych godzin pracy lub skróconego wymiaru czasu pracy – na część etatu lub na zlecenie, ułatwienia w zakładaniu własnej działalności gospodarczej, programy mentoringu dla przedsiębiorców będących osobami w spektrum autyzmu), uruchamiania programów stażowych i praktyk zawodowych dla osób w spektrum autyzmu ku ułatwieniu im wejścia na rynek pracy
- Uruchamianie programów wsparcia dla pracodawców obejmującego zwłaszcza: doradztwo i konsultacje w zakresie zatrudniania osób w spektrum autyzmu, tematyczne szkolenia dla kadry zarządzającej i działów HR, pomoc w opracowywaniu strategii inkluzji i różnorodności, szkolenia zawodowe i przygotowanie do pracy (m.in. poprzez programy szkoleniowe dostosowane do potrzeb osób w spektrum autyzmu, warsztaty umiejętności społecznych i komunikacyjnych, symulacje środowiska pracy i praktyki zawodowe), przygotowanie do mentoringu i wsparcia zatrudnianych/stażujących/szkolących się osób w spektrum autyzmu (obejmujących zwłaszcza zagadnienia: przydzielenia mentora lub osoby wspierającej dla pracownika w spektrum autyzmu, organizacji regularnych spotkań i feedback’u dotyczącego wykonywanych zadań, udzielania pomocy w rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie ze stresem)
- Podjęcie działań informacyjno-edukacyjnych, w tym zwłaszcza: globalnych/europejskich kampanii zwiększających świadomość na temat autyzmu, programów edukacyjnych w szkołach, na uczelniach, w zakładach pracy, współpracy z mediami w celu promowania pozytywnych postaw wobec autyzmu i osób w spektrum autyzmu
- Podjęcie partnerskiej współpracy z krajowymi organizacjami pozarządowymi wspierającymi kształcenie i akces osób w spektrum autyzmu do rynku pracy, w tym: partnerstwa z grupami wsparcia dla osób w spektrum autyzmu, konsultacje przy opracowywaniu programów zatrudnienia osób w spektrum autyzmu, wspólne inicjatywy promujące zatrudnienie osób w spektrum autyzmu
- Prowadzenie stałego globalnego/europejskiego monitoringu i ewaluacji problematyki akcesu i funkcjonowania wykształconych osób w spektrum autyzmu na rynku pracy obejmującego m.in.: regularne badania i analizy skuteczności odnośnych programów zatrudnienia, zbieranie danych i tworzenie statystyk dotyczących zatrudnienia osób w spektrum autyzmu, działania naprawcze i/lub dostosowawcze oparte na wynikach ewaluacji
- Opracowanie uniwersalnych/europejskich standardów techniczno-urbanistycznych dostosowania środowiska pracy do potrzeb osób w spektrum autyzmu, obejmujących zwłaszcza: ograniczenie hałasu, jasnego oświetlenia i innych bodźców sensorycznych, zapewnienie cichych przestrzeni do pracy lub pokoi wyciszonych, wykorzystanie wizualnych wskazówek i instrukcji, elastyczne aranżacje przestrzeni biurowej
- Zamawianie i finansowanie badań nad skutecznymi metodami rekrutacji, szkolenia i utrzymania wykształconych pracowników w spektrum autyzmu (ze zróżnicowaniem branżowym, terytorialnym, wiekowym itd.), włączanie zaangażowanych przedmiotowo naukowców, organizacji pozarządowych, pracodawców i ich zrzeszeń w opracowanie kompleksowych strategii zatrudnienia wykształconych osób w spektrum autyzmu, a także wdrażanie tak wypracowanych rozwiązań (opartych na dowodach naukowych), na rzecz coraz bardziej integracyjnego i dostępnego dla osób w spektrum autyzmu środowiska pracy
- Podejmujcie i promujcie Państwo tematy z zakresu m.in.: podstawowej edukacji na temat autyzmu i neuroróżnorodności, komunikacji i interakcji z osobami w spektrum autyzmu, tworzenia przyjaznego, inkluzywnego środowiska pracy, pozytywnych postaw wobec autyzmu i osób w spektrum autyzmu, a także standardów techniczno-urbanistycznych środowiska pracy pod kątem dostosowania do potrzeb osób w spektrum autyzmu, obejmującego zwłaszcza: ograniczenie hałasu, jasnego oświetlenia i innych bodźców sensorycznych, zapewnienie cichych przestrzeni do pracy lub pokoi wyciszonych, wykorzystanie wizualnych wskazówek i instrukcji, elastyczne aranżacje przestrzeni biurowej
- Starajcie się Państwo zapewnić zatrudnionym/szkolonym/realizującym praktyki u Państwa osobom w spektrum autyzmu mentoring i wsparcie poprzez np.: przydzielenie mentora lub osoby wspierającej pracownika w spektrum autyzmu, regularne spotkania i feedback odnośnie do wykonywanych zadań, pomoc w rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie ze stresem
- Formułujcie Państwo wobec zatrudnionych/szkolonych/realizujących praktyki osób w spektrum autyzmu jasne instrukcje i oczekiwania (ta praktyka ma walor uniwersalny i na pewno warta jest wdrażania powszechnie, niezależnie od obecności osób w spektrum autyzmu): precyzyjne, szczegółowe opisy obowiązków i zadań, wykorzystanie list kontrolnych i wizualnych harmonogramów, unikając niejasnych lub metaforycznych instrukcji
- Bądźcie Państwo otwarci na elastyczne formy zatrudnienia, m.in.: możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej, zmienne godziny pracy lub skrócony wymiar czasu pracy, angaż na część etatu lub w oparciu o umowę zlecenia, samozatrudnienie (i/lub uprzednie wsparcie w zakładaniu własnej działalności gospodarczej)
- Promujcie Państwo w ramach rynku pracy o m.in.: szkolenia (zwłaszcza dla kadry zarządzającej i działów HR), programy stażowe i praktyki zawodowe otwarte na osoby w spektrum autyzmu, doradztwo i konsultacje w zakresie zatrudniania osób w spektrum autyzmu, pomoc w opracowywaniu strategii inkluzji i różnorodności dobrymi praktykami w zakresie skutecznych metod rekrutacji, szkolenia i utrzymania pracowników w spektrum autyzmu, a także kreowania integracyjnego i dostępnego środowiska pracy dla osób w spektrum autyzmu
- Starajcie się Państwo informować o/uczestniczyć w konsultacjach społecznych i badaniach rynkowych/naukowych (ankietowych/statystycznych), a także w kształtowaniu ustawodawstwa i polityk publicznych, tworzeniu strategii (w tym kompleksowych strategii zatrudnienia) i opartych o nie programów rozwoju (na szczeblu krajowym i regionalnym (w aspekcie ujmowania tam różnych form i zakresów wsparcia zatrudnienia i kształcenia osób w spektrum autyzmu)
- Starajcie się Państwo wspierać informacyjnie/promocyjnie działania związków pracodawców, instytucji rynku pracy, zaangażowanych tematycznie organizacji pozarządowych, naukowców, dedykowane włączeniu i funkcjonowaniu osób w spektrum autyzmu do rynku pracy
- Podejmujcie Państwo informacyjno-promocyjną współpracę z organizacjami pozarządowymi wspierającymi kształcenie i akces osób w spektrum autyzmu do rynku pracy, w tym: partnerstwa z grupami wsparcia dla osób w spektrum autyzmu, konsultacje przy opracowywaniu programów zatrudnienia osób w spektrum autyzmu, wspólne inicjatywy promujące zatrudnienie osób w spektrum autyzmu
- Starajcie się Państwo prowadzić medialny monitoring i ewaluację serwisów informacyjnych i/lub mediów społecznościowych pod kątem problematyki akcesu i funkcjonowania wykształconych osób w spektrum autyzmu na rynku pracy obejmując m.in.: regularne badania i analizy skuteczności odnośnych programów zatrudnienia, zbieranie danych i tworzenie statystyk dotyczących zatrudnienia osób w spektrum autyzmu, propozycje działań naprawczych i/lub dostosowawczych opartych na wynikach ewaluacji
- Promujcie Państwo prowadzenie badań nad skutecznymi metodami rekrutacji, szkolenia i utrzymania wykształconych pracowników w spektrum autyzmu (ze zróżnicowaniem branżowym, terytorialnym, wiekowym itd.), w tym – personalnie/motywacyjnie – zaangażowanych przedmiotowo naukowców, a także działania organizacji pozarządowych, pracodawców i ich zrzeszeń zmierzających do opracowania kompleksowych strategii zatrudnienia wykształconych osób w spektrum autyzmu, a także wdrażania wypracowanych wspólnie rozwiązań (opartych na dowodach naukowych), na rzecz coraz bardziej integracyjnego i dostępnego dla osób w spektrum autyzmu środowiska pracy