Rekomendacje do podmiotów edukacji i szkolnictwa wyższego

Działając w poczuciu społecznego obowiązku, jako naukowcy realizujący projekt „Nauka na rzecz efektywnego wejścia na rynek pracy wykształconych autystów” zwróciliśmy się do zróżnicowanej grupy odbiorców, kierując ich uwagę na uzyskany przez nas dorobek naukowy. Uważamy, że w obliczu skali populacyjnego wzrostu autyzmu z jednej strony, a także postępującego rozwoju standardu dostępności edukacji i szkolnictwa wyższego (dla osób w spektrum autyzmu) potrzebą chwili stało się udoskonalenie nieadekwatnej (na tym tle) sytuacji na rynku pracy. Podjęte przez nas badania, superwizja szkolenia asystentów wykształconych osób w spektrum autyzmu, a także szeroki ogląd praktyki wsparty konsultowaniem znawców przedmiotowej problematyki pozwoliły nam wypracować komplet rekomendacji, skierowanych kolejno do:

  • wykształconych i kształcących się osób w spektrum autyzmu,
  • pracodawców i ich zrzeszeń,
  • współpracowników w miejscu pracy,
  • instytucji rynku pracy,
  • organów państwa,
  • podmiotów edukacji i szkolnictwa wyższego,
  • organów międzynarodowych,
  • mediów.

Poszczególne zestawy rekomendacji zostały ujęte możliwie syntetycznie (staraliśmy się konstruować ujęcia pojemne treściowo, a zarazem zrozumiałe, aby zmaksymalizować ich percepcję odbiorczą), w sposób możliwie spójny (pomiędzy nimi zachodzi zależność treściowa tego rodzaju, że dotyczą one tych samych kwestii/problemów, choć ujmowanych odpowiednio, adekwatnie do danej grupy odbiorców. Zależy nam bowiem na tym, aby rekomendacje dotarły jednocześnie do możliwie wszystkich przedmiotowo zainteresowanych/ zaangażowanych/ kompetentnych podmiotów.

  • Organizujcie Państwo i/lub włączajcie się w szkolenia/warsztaty dla pracowników i kadry zarządzającej z zakresu m.in.: podstawowej edukacji na temat autyzmu i neuroróżnorodności, komunikacji i interakcji z osobami w spektrum autyzmu, tworzenia przyjaznego, inkluzywnego środowiska pracy
  • Doskonalcie Państwo standardy techniczno-urbanistyczne środowiska pracy pod kątem dostosowania do potrzeb osób w spektrum autyzmu, obejmującego zwłaszcza: ograniczenie hałasu (np. słuchawki wyciszające), jasnego oświetlenia (najlepiej jak najwięcej światła dziennego) i innych bodźców sensorycznych (stonowany wystrój wnętrz, usunięcie uciążliwych lub intensywnych zapachów), ciche przestrzenie do pracy lub pokoje wyciszone, wizualne wskazówki i instrukcje, elastyczne aranżacje przestrzeni biurowej
  • Starajcie się Państwo zapewnić zatrudnionym/szkolonym/realizującym praktyki osobom w spektrum autyzmu mentoring i wsparcie poprzez np.: przydzielenie mentora lub osoby wspierającej pracownika w spektrum autyzmu, regularne spotkania i feedback odnośnie do wykonywanych zadań, pomoc w rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie ze stresem
  • Wspierajcie Państwo osoby, które są mentorami i podejmują się współpracy z zatrudnionymi w spektrum autyzmu, stwarzając im możliwości superwizowania pracy, tak aby mogli jeszcze efektywniej wspierać i pomagać osobom w spektrum autyzmu. Taki obszar wsparcia stworzy możliwości bezpiecznego funkcjonowania w relacji z osobami w spektrum autyzmu. Superwizje pomogą tym ostatnim lepiej zrozumieć swoje ograniczenia. co przełoży się na lepsze rozumienie świata osób w spektrum autyzmu
  • Formułujcie Państwo wobec zatrudnionych/szkolonych/realizujących praktyki osób w spektrum autyzmu jasne instrukcje i oczekiwania (ta praktyka ma walor uniwersalny i na pewno warta jest wdrażania powszechnie, niezależnie od obecności osób w spektrum autyzmu): precyzyjne, szczegółowe opisy obowiązków i zadań, wykorzystanie list kontrolnych i wizualnych harmonogramów, unikając niejasnych lub metaforycznych instrukcji
  • Bądźcie Państwo otwarci na elastyczne formy zatrudnienia, m.in.: możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej, zmienne godziny pracy lub skrócony wymiar czasu pracy, angaż na część etatu lub w oparciu o umowę zlecenia, samozatrudnienie (i/lub uprzednie wsparcie w zakładaniu własnej działalności gospodarczej)
  • Oferujcie Państwo programy stażowe i praktyki zawodowe otwarte na osoby w spektrum autyzmu, wykorzystując/oferując m.in.: współpracę z organizacjami wspierającymi osoby w spektrum autyzmu, mentoring i wsparcie podczas stażu lub praktyki, możliwość zatrudnienia po zakończeniu programu
  • Zabiegajcie Państwo w ramach rynku pracy o m.in.: doradztwo i konsultacje w zakresie zatrudniania osób w spektrum autyzmu, szkolenia dla kadry zarządzającej i działów HR, pomoc w opracowywaniu strategii inkluzji i różnorodności
  • Starajcie się Państwo uczestniczyć w konsultacjach społecznych i badaniach rynkowych/naukowych (ankietowych/statystycznych), a także włączajcie się w kompetencyjnym zakresie w kształtowanie dotyczącego Państwa ustawodawstwa i polityk publicznych, tworzeniu strategii (w tym kompleksowych strategii zatrudnienia) i opartych o nie programów rozwoju (na szczeblu krajowym i regionalnym (w aspekcie ujmowania tam różnych form i zakresów wsparcia zatrudnienia i kształcenia osób w spektrum autyzmu)
  • Starajcie się Państwo wspierać konstruktywnie działania związków pracodawców, instytucji rynku pracy, zaangażowanych tematycznie organizacji pozarządowych, naukowców, mediów dedykowane włączeniu i funkcjonowaniu osób w spektrum autyzmu do rynku pracy
  • Podejmujcie Państwo partnerską współpracę z organizacjami pozarządowymi wspierającymi kształcenie i akces osób w spektrum autyzmu do rynku pracy (partnerstwo publiczno-społeczne), w tym: partnerstwa z grupami wsparcia dla osób w spektrum autyzmu, konsultacje przy opracowywaniu programów zatrudnienia osób w spektrum autyzmu, wspólne inicjatywy promujące zatrudnienie osób w spektrum autyzmu
  • Dzielcie się Państwo z instytucjami runku pracy, naukowcami, innymi pracodawcami/ zrzeszeniami pracodawców, mediami itd. dobrymi praktykami w zakresie skutecznych metod rekrutacji, szkolenia i utrzymania pracowników w spektrum autyzmu, a także kreowania integracyjnego i dostępnego środowiska pracy dla osób w spektrum autyzmu
  • Podejmujcie Państwo działania informacyjno-edukacyjne, w tym zwłaszcza: kampanie zwiększające świadomość na temat autyzmu, programy edukacyjne na uczelniach, w zakładach pracy, współpracę z mediami w celu promowania pozytywnych postaw wobec autyzmu i osób w spektrum autyzmu
  • Starajcie się Państwo prowadzić/wspierać naukowy monitoring i ewaluację problematyki akcesu i funkcjonowania wykształconych osób w spektrum autyzmu na rynku pracy obejmujące m.in.: regularne badania i analizy skuteczności odnośnych programów zatrudnienia, zbieranie danych i tworzenie statystyk dotyczących zatrudnienia osób w spektrum autyzmu, propozycje działań naprawczych i/lub dostosowawczych opartych na wynikach ewaluacji
  • Wspierajcie Państwo prowadzenie badań nad skutecznymi metodami rekrutacji, szkolenia i utrzymania wykształconych pracowników w spektrum autyzmu (ze zróżnicowaniem branżowym, terytorialnym, wiekowym itd.), w tym – personalnie/motywacyjnie – zaangażowanych przedmiotowo naukowców, a także działania organizacji pozarządowych, pracodawców i ich zrzeszeń zmierzających do opracowania kompleksowych strategii zatrudnienia wykształconych osób w spektrum autyzmu, a także wdrażania wypracowanych wspólnie rozwiązań (opartych na dowodach naukowych), na rzecz coraz bardziej integracyjnego i dostępnego dla osób w spektrum autyzmu środowiska pracy