Rekomendacje do instytucji rynku pracy
Działając w poczuciu społecznego obowiązku, jako naukowcy realizujący projekt „Nauka na rzecz efektywnego wejścia na rynek pracy wykształconych autystów” zwróciliśmy się do zróżnicowanej grupy odbiorców, kierując ich uwagę na uzyskany przez nas dorobek naukowy. Uważamy, że w obliczu skali populacyjnego wzrostu autyzmu z jednej strony, a także postępującego rozwoju standardu dostępności edukacji i szkolnictwa wyższego (dla osób w spektrum autyzmu) potrzebą chwili stało się udoskonalenie nieadekwatnej (na tym tle) sytuacji na rynku pracy. Podjęte przez nas badania, superwizja szkolenia asystentów wykształconych osób w spektrum autyzmu, a także szeroki ogląd praktyki wsparty konsultowaniem znawców przedmiotowej problematyki pozwoliły nam wypracować komplet rekomendacji, skierowanych kolejno do:
- wykształconych i kształcących się osób w spektrum autyzmu,
- pracodawców i ich zrzeszeń,
- współpracowników w miejscu pracy,
- instytucji rynku pracy,
- organów państwa,
- podmiotów edukacji i szkolnictwa wyższego,
- organów międzynarodowych,
- mediów.
Poszczególne zestawy rekomendacji zostały ujęte możliwie syntetycznie (staraliśmy się konstruować ujęcia pojemne treściowo, a zarazem zrozumiałe, aby zmaksymalizować ich percepcję odbiorczą), w sposób możliwie spójny (pomiędzy nimi zachodzi zależność treściowa tego rodzaju, że dotyczą one tych samych kwestii/problemów, choć ujmowanych odpowiednio, adekwatnie do danej grupy odbiorców. Zależy nam bowiem na tym, aby rekomendacje dotarły jednocześnie do możliwie wszystkich przedmiotowo zainteresowanych/ zaangażowanych/ kompetentnych podmiotów.
- Organizujcie i lub włączajcie się w organizowane na szczeblu rządowym i/lub pozarządowym (ale też na poziomie międzynarodowym) szkolenia/warsztaty dla pracowników i kadry zarządzającej na podległym Waszej właściwości rynku pracy z zakresu m.in.: podstawowej edukacji na temat autyzmu i neuroróżnrodności, komunikacji i interakcji z osobami w spektrum autyzmu, tworzenia przyjaznego, inkluzywnego środowiska pracy
- Zadbajcie o obsługę osób w spektrum autyzmu w pierwszej kolejności lub poprzez umówienie na konkretną godzinę. W każdym podmiocie powinny być prowadzone procedury/regulaminy świadczonych usług oraz rozpatrywania żądań o zapewnienie dostępności.
- Starajcie się tak dostosować wzorcowo Wasze środowisko pracy, aby przynajmniej w głównej siedzibie Państwa instytucji były zapewnione osobom w spektrum autyzmu, m.in.: ograniczenie hałasu (np. słuchawki wyciszające), jasnego oświetlenia (najlepiej jak najwięcej światła dziennego) i innych bodźców sensorycznych (stonowany wystrój wnętrz, usunięcie uciążliwych lub intensywnych zapachów), ciche przestrzenie do pracy lub pokoje wyciszone, wizualne wskazówki i instrukcje, elastyczne aranżacje przestrzeni biurowej
- Starajcie się zapewnić uczestniczącym w podległym Waszej właściwości rynku pracy osobom w spektrum autyzmu mentoring i wsparcie poprzez np.: skomunikowanie z mentorem lub osobą wspierającą pracownika w spektrum autyzmu, regularne spotkania i feedback odnośnie do wykonywanych zadań, pomoc w rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie ze stresem
- Mając na uwadze niedyskryminację zatrudnionych/szkolonych/realizujących praktyki osób w spektrum autyzmu starajcie się Państwo tworzyć wzorcowo jasne informacje (ta praktyka ma walor uniwersalny i na pewno warta jest wdrażania powszechnie, niezależnie od obecności osób w spektrum autyzmu), promując jednocześnie na poziomie pracodawców precyzyjne, szczegółowe opisy obowiązków i zadań, wykorzystanie list kontrolnych i wizualnych harmonogramów, unikając niejasnych lub metaforycznych instrukcji (np. regulaminy/umowy powinny być przygotowane z możliwością udostępnienia do wcześniejszego zapoznania się z nimi)
- Promujcie Państwo elastyczne formy zatrudnienia, m.in.: możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej, zmienne godziny pracy lub skrócony wymiar czasu pracy, angaż na część etatu lub w oparciu o umowę zlecenia, samozatrudnienie (i/lub uprzednie wsparcie w zakładaniu własnej działalności gospodarczej), a także zatrudnienie wspomagane ułatwiające proces przygotowujący do wykonywania pracy przez osoby z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy
- Upowszechniajcie informacje o działalności Ośrodków Wsparcia i Testów oraz znaczenia i wdrożenia narzędzi alternatywnych i wspomagających komunikację które mogą pozwolić skuteczniej aktywizować osoby z niepełnosprawnościami, w tym z autyzmem, na rynku pracy
- Inspirujcie, inwentaryzujcie i oferujcie Państwo programy stażowe oraz praktyki zawodowe otwarte na osoby w spektrum autyzmu, promując przy tym m.in.: współpracę z organizacjami wspierającymi osoby w spektrum autyzmu, mentoring i wsparcie podczas stażu lub praktyki, możliwość zatrudnienia po zakończeniu programu
- Starajcie się promować, organizować i uczestniczyć w konsultacjach społecznych i badaniach rynkowych/naukowych (ankietowych/statystycznych), a także włączajcie się w dozwolonym zakresie w kształtowanie odnośnego ustawodawstwa i polityk publicznych, tworzenie strategii (w tym kompleksowych strategii zatrudnienia) i opartych o nie programów rozwoju (na szczeblu krajowym i regionalnym) w aspekcie ujmowania tam różnych form i zakresów wsparcia zatrudnienia i kształcenia osób w spektrum autyzmu
- Starajcie się wspierać konstruktywnie działania związków pracodawców, zaangażowanych tematycznie organizacji pozarządowych, naukowców, mediów dedykowane włączeniu i funkcjonowaniu osób w spektrum autyzmu do rynku pracy (organizacyjnie, wiedzą, radą, wizerunkiem, autorytetem, finansowo)
- Dzielcie się z instytucjami krajowymi i międzynarodowymi, naukowcami, pracodawcami/ zrzeszeniami pracodawców, mediami itd. dobrymi praktykami w zakresie skutecznych metod rekrutacji, szkolenia i utrzymania pracowników w spektrum autyzmu, a także kreowania integracyjnego i dostępnego środowiska pracy dla osób w spektrum autyzmu